Docierają do nas z różnych stron niepokojące informacje o tym, że wyroby tekstylne mogą zawierać niebezpieczne dla zdrowia i środowiska substancje. Rozglądamy się zatem za czymś, co da nam gwarancję, że kupowane przez nas ubrania, ręczniki, pościel, koce nie zaszkodzą nam i naszym dzieciom, a jednocześnie będą wyprodukowane w sposób zrównoważony, z poszanowaniem naszej Planety. Taką gwarancję mogą dać certyfikaty.
Czym jest OEKO-TEX®?
Jest to znak towarowy zastrzeżony na rzecz Międzynarodowego Stowarzyszenia Badań i Testowania w dziedzinie Ekologii Tekstyliów i Skór (ang. International Association for Research and Testing in the Field of Textile and Leather Ecology) z siedzibą w Zurychu.
Stowarzyszenie OEKO-TEX® zrzesza obecnie 18 niezależnych instytutów w Europie i Japonii wraz z ich biurami kontaktowymi na całym świecie. Instytuty te zajmują się przeprowadzaniem testów i badań tekstyliów i skór oraz nadawaniem certyfikatów i kontrolą poprawności posługiwania się nimi.
Członkiem stowarzyszenia przeprowadzającym proces certyfikacji w Polsce jest Instytut Włókiennictwa w Łodzi, będący częścią Sieci Badawczej Łukasiewicz.
Obecnie Stowarzyszenie OEKO-TEX® nadaje następujące certyfikaty:
– STANDARD 100,
– LEATHER STANDARD
– STeP,
– MADE IN GREEN,
– ECO PASSPORT.
Certyfikat STANDARD 100 by OEKO-TEX®
Jest jednym z najlepiej rozpoznawalnych na świecie certyfikatów tekstyliów. Nadawany jest włóknom, tkaninom, produktom tekstylnym i dodatkom. Artykuły opatrzone tym certyfikatem wraz ze wszystkimi elementami, które się na nie składają (nićmi, guzikami i innymi dodatkami) są poddawane testom pod kątem zawartości szkodliwych substancji.
Testy przeprowadzane są na podstawie opracowanego przez Stowarzyszenie OEKO-TEX® katalogu kryteriów. Badana jest zawartość w produktach substancji zarówno objętych jak i nie objętych regulacjami prawnymi, które potencjalnie mogą być szkodliwe dla zdrowia ludzkiego. Wartości graniczne dla większości substancji są w kryteriach ustalane bardziej restrykcyjnie od wymagań krajowych czy międzynarodowych. Katalog kryteriów jest aktualizowany przynajmniej raz w roku, z uwzględnieniem najnowszej wiedzy naukowej i wymagań prawnych.
Przed wykonaniem testów produkt kwalifikowany jest do jednej z czterech kategorii:
– klasa I: tekstylia dla niemowląt i dzieci do lat trzech: bielizna, śpioszki, pościel, itp.
– klasa II: tekstylia mające bezpośredni kontakt ze skórą: bielizna, pościel, wyroby z frotte, koszule, bluzki, skarpety, itp.,
– klasa III: tekstylia, które nie mają albo tylko w ograniczonym zakresie mają kontakt ze skórą: kurtki, płaszcze, swetry, itp.,
– klasa IV: materiały wykończeniowe i dekoracyjne: obrusy, zasłony, tkaniny tapicerskie, itp.
W zależności od tego, do jakiej kategorii zaliczono produkt, badania przeprowadza się z uwzględnieniem bardziej lub mniej restrykcyjnych kryteriów.
Zasadniczo wszystkie artykuły tekstylne na każdym etapie produkcji mogą zostać objęte certyfikacją STANDARD 100. Zanim finalny produkt otrzyma certyfikat testowane są wszystkie jego komponenty i składniki, w tym nici, guziki, zamki błyskawiczne i podszewki. Również nadruki i aplikacje są poddawane testom na obecność substancji niebezpiecznych zgodnie z mającymi do nich zastosowanie kryteriami.
Certyfikat OEKO-TEX® STANDARD 100 ważny jest przez rok. Następnie może zostać odnowiony. Indywidualny numer nadawany każdemu wydanemu certyfikatowi umożliwia sprawdzenie jego ważności na stronie internetowej Stowarzyszenia.
Certyfikat LEATHER STANDARD by OEKO-TEX®
To międzynarodowy standaryzowany system testowania i certyfikacji skóry i wyrobów skórzanych na wszystkich etapach produkcji.
Opatrzony tym certyfikatem artykuł skórzany pomyślnie przeszedł badania na obecność substancji chemicznych szkodliwych dla zdrowia. Badania dokonywane w instytutach partnerskich OEKO-TEX® są przeprowadzane na podstawie katalogu kryteriów zawierających regulacje dotyczące kilkaset substancji. Wartości graniczne i kryteria testowe ujęte w katalogu są surowsze niż krajowe czy międzynarodowe. Katalog kryteriów jest aktualizowany przynajmniej raz w roku, z uwzględnieniem najnowszej wiedzy naukowej i wymagań prawnych.
Certyfikowane mogą być skóra i skórzane artykuły z każdego etapu produkcji, w tym półprodukty i całe gotowe artykuły. Obejmuje to odzież skórzaną, akcesoria skórzane, takie jak skórzane rękawiczki, skórzane torby i skórzane buty, a także niektóre skóry (np. owczą, jagnięcą, bydlęcą). Natomiast certyfikacji nie są poddawane skóry ze zwierząt egzotycznych lub chronionych, tj.: krokodyle, węże, pancerniki. Tekstylne i nietekstylne elementy skórzanego artykułu testowane są zgodnie z kryteriami przyjętymi dla certyfikatu OEKO-TEX® STANDARD 100.
Certyfikat OEKO-TEX® LEATHER STANDARD ważny jest przez rok. Następnie może zostać odnowiony. Indywidualny numer nadawany każdemu wydanemu certyfikatowi umożliwia sprawdzenie jego ważności na stronie internetowej Stowarzyszenia.
Certyfikat STeP by OEKO-TEX®
Certyfikat ten oznacza Zrównoważoną Produkcję Tekstyliów i Skóry (ang. Sustainable Textile & Leather Production, STeP). Jest systemem certyfikacji dla zakładów produkcyjnych działających w przemyśle tekstylnym i skórzanym. Celem STeP jest długofalowe wdrażanie przyjaznych dla środowiska procesów produkcyjnych, poprawa zdrowia i bezpieczeństwa oraz promowanie społecznie odpowiedzialnych warunków pracy w zakładach produkcyjnych. System certyfikacji skierowany jest do producentów tekstyliów i skór, a także marek i sprzedawców detalicznych.
OEKO-TEX® STeP obejmuje kompleksową analizę i ocenę warunków produkcji. Sprawdza różne obszary działania firmy na podstawie 6 modułów:
– zarządzanie chemikaliami,
– efektywność środowiskowa,
– zarządzanie środowiskiem,
– społeczna odpowiedzialność,
– zarządzanie jakością,
– ochrona zdrowia i bezpieczeństwo pracy.
O uzyskanie certyfikatu OEKO-TEX® STeP mogą starać się producenci i dostawcy na każdym stopniu łańcucha produkcji wyrobów tekstylnych i skórzanych, od producentów włókien i garbarni, przez farbiarnie, przędzalnie, po szwalnie, jak również centra logistyczne, producentów akcesoriów, pianek i materacy.
System pomaga firmom w znalezieniu dostawców spełniających ich wymagania w zakresie ochrony środowiska i godziwych warunków pracy.
Każdy certyfikat ma nadawany indywidualny numer. Dzięki temu możliwa jest weryfikacja jego ważności. Można tego dokonać za pośrednictwem strony internetowej OEKO-TEX®. Certyfikat ważny jest przez trzy lata.
Certyfikat MADE IN GREEN by OEKO-TEX®
To certyfikat produktu, który może zostać przyznany każdemu rodzajowi tekstyliów (np. odzieży, tekstyliom domowym, włóknom, dodatkom tekstylnym) i wyrobów skórzanych (np. odzieży, akcesoriom skórzanym takim jak rękawiczki, torby, buty, a także niektórym skórom).
Certyfikat ten potwierdza, że wyrób został poddany testom pod kątem zawartości szkodliwych substancji, co potwierdza się certyfikatem OEKO-TEX® STANDARD 100 lub OEKO-TEX® LEATHER STANDARD. A ponadto gwarantuje, że artykuł został wyprodukowany w sposób zrównoważony i w bezpiecznych oraz społecznie odpowiedzialnych warunkach pracy, co odbywa się przez certyfikację zakładu produkcyjnego certyfikatem OEKO-TEX® STeP .
Dzięki zamieszczonemu na etykiecie identyfikatorowi możliwe jest prześledzenie krajów i zakładów produkcyjnych, w których artykuł został wyprodukowany.
Certyfikat ECO PASSPORT by OEKO-TEX®
Jest to system certyfikacji chemikaliów, barwników i środków pomocniczych stosowanych w przemyśle tekstylnym i skórzanym. W procesie certyfikacji poddawane są analizie składniki produktów chemicznych pod kątem spełnienia wymogów prawnych oraz braku szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi.
Testowane jest występowanie oraz stężenia niebezpiecznych substancji z uwzględnieniem wartości granicznych wymienionych w normie ECO PASSPORT. Raz w roku OEKO-TEX® aktualizuje listę substancji zakazanych i wartości granicznych z uwzględnieniem najnowszych odkryć naukowych i wymogów prawnych.
Certyfikat wydawany jest na jeden rok. Następnie może zostać odnowiony. Indywidualny numer nadawany każdemu wydanemu certyfikatowi umożliwia sprawdzenie jego ważności na stronie internetowej Stowarzyszenia.
Procedura certyfikacji
Procedura certyfikacji dokonywana jest przez stowarzyszone w OEKO-TEX® niezależne instytuty. Na początek należy złożyć wypełniony wniosek, na podstawie którego ustalany jest plan badań oraz ilość i rodzaj próbek, jakie wnioskodawca powinien dostarczyć do laboratorium.
Jeśli próbki spełniają wyznaczone dla nich kryteria, instytut wydaje certyfikat po podpisaniu przez wnioskodawcę Deklaracji Zgodności. Certyfikat upoważnia wnioskodawcę do znakowania certyfikowanych artykułów etykietą właściwą dla konkretnego certyfikatu, np. STANDARD 100 by OEKO-TEX® . Licencja na używanie etykiety jest ważna dopóki ważny jest certyfikat.
Certyfikat jest wydawany na czas określony. Może być przedłużony po złożeniu wniosku o przedłużenie oraz przeprowadzeniu procesu certyfikacji i badań.
Raz na 3 lata (a w przypadku nowych firm najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od daty wydania certyfikatu) pracownicy instytutu certyfikującego przeprowadzają audyt firmy. Obejmuje on ocenę procesu produkcyjnego, ocenę warunków organizacyjno – technicznych, pobranie próbek do badań kontrolnych, ocenę prawidłowości posługiwania się certyfikatem.
Źródła:
– https://www.oeko-tex.com/en/ [dostęp: 20.11.2020]
– http://iw.lodz.pl [dostęp: 20.11.2020]