Wiosna to dobry moment na zatroszczenie się o prawidłową izolację domu i zapewnienie mu nowoczesnego i niskoemisyjnego źródła ciepła. Od 2018 roku działa w Polsce Program „Czyste Powietrze”. Dzięki dofinansowaniu albo pożyczce z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej można poprawić jakość powietrza w swoim otoczeniu poprzez wymianę starego i nieefektywnego pieca na paliwo stałe. A także wykonać termomodernizację swojego domu.
Dotychczasowe działanie programu spotkało się z dużą krytyką. Wnioskujący o pomoc skarżyli się na przewlekłość procedury i przerost biurokracji. Od 15 maja 2020 roku Program priorytetowy „Czyste Powietrze” funkcjonuje w nowej odsłonie. Zmiany mają na celu uproszczenie procedur i skrócenie czasu rozpatrywania wniosków. Miejmy nadzieję, że przyniosą oczekiwane efekty.
Beneficjent, czyli kto może otrzymać dofinansowanie?
Beneficjentem może być wyłącznie właściciel lub współwłaściciel modernizowanej nieruchomości. Należy się ściśle trzymać tej zasady przy składaniu wniosku, ponieważ wszelkie inne prawa do nieruchomości, jak na przykład użytkowanie wieczyste nie kwalifikują do uzyskania dofinansowania. We wniosku należy wpisać numer księgi wieczystej, w której wnioskodawca widnieje jako właściciel / współwłaściciel. Jeżeli nie ma księgi albo nie ma wpisu w księdze, należy załączyć do wniosku inny dokument potwierdzający prawo do nieruchomości, np. akt notarialny. Jeżeli sytuacja prawna domu jest nieuregulowana, z otrzymaniem dofinansowania może być trudno.
Jak złożyć wniosek w ramach programu „Czyste Powietrze”?
Wnioski przyjmują właściwe ze względu na położenie nieruchomości Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW).
Są dwa sposoby składania wniosków: elektroniczny i papierowy. Fundusz preferuje formę elektroniczną (ja również zachęcam – jest bardziej przyjazna dla środowiska).
Wniosek elektroniczny
Na początek odnajdujemy w sieci właściwy dla swojego WFOŚiGW Portal Beneficjenta. Są różne ścieżki. Ja wpisałam w wyszukiwarkę frazę: „portal beneficjenta czyste powietrze warszawa”. Na tej stronie znajdziemy formularz wniosku do wypełnienia.
Wypełniony wniosek wraz z załącznikami składamy:
a) poprzez Portal Beneficjenta, na który trzeba się wcześniej zarejestrować. Jednak w tym przypadku należy również dostarczyć wydrukowaną i podpisaną wersję papierową do właściwego WFOŚiGW lub urzędu gminy (o ile gmina podpisała porozumienie z WFOŚiGW w sprawie realizacji Programu – należy się dowiedzieć, czy gmina jest umieszczona na liście publikowanej na stronie www WFOŚiGW).
b) przy użyciu profilu zaufanego ePUAP lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego. W takim przypadku wersja papierowa nie jest wymagana. Natomiast do takiego elektronicznego wniosku musimy dołączyć wszystkie załączniki w postaci skanów.
Polecam zapoznanie się z filmikiem instruktażowym wypełniana wniosku elektronicznego. Znajdziemy go na Portalu Beneficjenta.
Wniosek papierowy
Papierowy formularz wniosku jest do pobrania w siedzibie właściwego WFOŚiGW oraz w siedzibie gminy, która zawarła porozumienie w sprawie realizacji Programu. Po wypełnieniu i podpisaniu wniosku papierowego składamy go wraz z załącznikami w jednym z wyżej wymienionych miejsc. Lista gmin współpracujących w ramach Programu podana jest na stronie internetowej właściwego WFOŚiGW.
Wniosek o dofinansowanie można również złożyć w banku wraz z wnioskiem o kredyt na sfinansowanie inwestycji. Lista banków udzielających kredyty z dofinansowaniem udostępniana jest na stronach internetowych NFOŚiGW i WFOŚiGW.
Załączniki do wniosku
Obowiązkowym załącznikiem do wniosku o dotację jest dokument potwierdzający osiągnięte dochody.
Może również być konieczne załączenie poniższych dokumentów:
a) dokument potwierdzający prawo własności do budynku / lokalu – jeżeli we wniosku nie został wpisany numer księgi wieczystej,
b) audyt energetyczny – jeżeli został wykonany i na jego podstawie przyjęto dane do wniosku,
c) kopia certyfikatu potwierdzającego spełnienie warunków Programu przez istniejące źródło ciepła na paliwo stałe, które nie będzie wymieniane w ramach wniosku.
Terminy
Wniosek o dofinansowanie rozpatrywany jest w terminie:
a) 30 dni od dnia wpływu wniosku,
b) 14 dni od dnia wpływu wniosku o dotację z przeznaczeniem na częściową spłatę kapitału kredytu bankowego.
Dotacja wypłacana jest po przedstawieniu dokumentów wskazanych w umowie o dofinansowanie, potwierdzających zrealizowanie przedsięwzięcia w całości lub części, na rachunek bankowy wykonawcy/sprzedawcy lub na rachunek bankowy Beneficjenta, a w przypadku dotacji na częściową spłatę kapitału kredytu – na rachunek kredytowy Beneficjenta – w terminie 30 dni.
Program „Czyste Powietrze” 2.0 – główne zmiany
Ministerstwo Klimatu na swojej stronie internetowej podało listę dziesięciu najważniejszych zmian w Programie „Czyste Powietrze” od 15 maja 2020 roku. Wyglądają obiecująco, a należą do nich:
1. uproszczenie zasad przyznawania dotacji;
2. skrócenie czasu rozpatrywania wniosków z 90 do 30 dni;
3. uproszczenie wniosku o dotację – część wymaganych dokumentów zostanie zastąpiona oświadczeniami;
4. możliwość składania wniosków online w serwisie gov.pl;
5. włączenie w program sektor bankowy, który jest źródłem finansowania uzupełniającego i pomostowego (pożyczki/kredyty);
6. włączenie w program Jednostek Samorządu Terytorialnego;
7. integracja z programem „Mój Prąd”, przez możliwość uzyskania dotacji do 5 tys. zł na montaż instalacji fotowoltaicznej, bez konieczności składania 2 osobnych wniosków;
8. poziom dotacji zostanie powiązany z efektem ekologicznym – bonus za niskoemisyjność i odnawialność;
9. dotacje dla tych, którzy wymienili już źródło ciepła do 10 tys. zł. (w przypadku osób uprawnionych do zwiększonego poziomu dofinansowania – do 15 tys. zł) na realizację zadań związanych z ociepleniem budynku oraz wymianą stolarki okiennej i drzwiowej;
10. możliwość finansowania przedsięwzięć rozpoczętych i nawet zakończonych, czyli umożliwienie rozpoczęcia inwestycji do 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o dofinansowanie.
Dniem rozpoczęcia przedsięwzięcia jest poniesienie pierwszego tzw. kosztu kwalifikowanego, czyli kosztu związanego z inwestycją zakwalifikowanego do dofinansowania. To znaczy, że możemy liczyć na dofinansowanie do zakupionych towarów lub wykonanych usług, co do których data na fakturze lub paragonie jest nie wcześniejsza niż 6 miesięcy przed datą złożenia wniosku. Umożliwiono także dofinansowanie przedsięwzięć zakończonych. Warunkiem jest, aby nie zostały one rozpoczęte wcześniej niż 6 miesięcy przed datą złożenia wniosku oraz nie wcześniej niż przed 15.05.2020 r.
Okres realizacji przedsięwzięcia powinien wynieść nie więcej niż 30 miesięcy od daty złożenia wniosku i zostać zakończony nie później niż 30.06.2029 r.
Kwota dofinansowania – dwie grupy dochodowe
Z dofinansowania w ramach Programu „Czyste Powietrze” można skorzystać w różnym zakresie. Program wyróżnia dwie grupy beneficjentów:
1) uprawnionych do podstawowego poziomu dofinansowania,
2) uprawnionych do podwyższonego poziomu dofinansowania.
Podstawowy poziom dofinansowania
Beneficjent
Otrzymać dofinansowanie w ramach Programu na podstawowym poziomie może osoba spełniająca łącznie poniższe warunki:
1. osoba fizyczna,
2. właściciel albo współwłaściciel:
a) budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub
b) wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą,
3. o dochodzie rocznym nieprzekraczającym kwoty 100 000 zł (brany jest pod uwagę tylko dochód Beneficjenta, a nie w przeliczeniu na członka gospodarstwa domowego).
Współwłaściciel składający wniosek, musi przedłożyć zgodę wszystkich pozostałych współwłaścicieli na realizację przedsięwzięcia.
Dochód roczny, to dochód będący podstawą obliczenia podatku, wykazany w ostatnio złożonym zeznaniu podatkowym. W przypadku prowadzenia gospodarstwa rolnego przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód roczny w wysokości dochodu ogłaszanego przez Prezesa GUS na podstawie ustawy o podatku rolnym, obowiązującego na dzień złożenia wniosku o dofinansowanie. Branym pod uwagę dochodem są również niepodlegające opodatkowaniu świadczenia rodzinne (art.3 pkt 1 lit c) ustawy o świadczeniach rodzinnych), uzyskane w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku. W przypadku uzyskiwania dochodów z różnych źródeł, sumuje się je. Suma nie może przekroczyć kwoty 100 000 zł.
W Portalu Beneficjenta w zakładce Wymagana dokumentacja znajdziemy kalkulatory dochodów. Proste formularze kalkulacyjne powinny ułatwić obliczenia.
Forma dofinansowania
Dofinansowanie można otrzymać w formie:
a) dotacji – wypłacana w całości lub w maksymalnie trzech częściach po przedstawieniu dokumentów wskazanych w umowie o dofinansowanie, potwierdzających zrealizowanie przedsięwzięcia w całości lub części, na rachunek bankowy wykonawcy/sprzedawcy lub na rachunek bankowy Beneficjenta w terminie 30 dni.
b) dotacji na częściową spłatę kapitału kredytu bankowego – wniosek o dofinansowanie składa się w banku wraz z wnioskiem o kredyt; wypłacana po przedstawieniu dokumentów wskazanych w umowie o dofinansowanie potwierdzających zrealizowanie całości przedsięwzięcia, bezpośrednio na rachunek kredytowy Beneficjenta prowadzony przez bank w terminie 30 dni.
Maksymalne kwoty dotacji
Jeżeli w ramach przedsięwzięcia realizowany jest też montaż instalacji fotowoltaicznej, maksymalna kwota dofinansowania może wynieść 30 000 zł.
Podwyższony poziom dofinansowania
Beneficjent
Wyższe dofinansowanie może uzyskać osoba fizyczna spełniająca łącznie poniższe warunki:
1. jest właścicielem / współwłaścicielem
a) budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub
b) wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą,
2) przeciętny miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego (wskazany w zaświadczeniu wydawanym zgodnie z art. 411 ust. 10g ustawy – Prawo ochrony środowiska) nie przekracza kwoty:
a) 1400 zł w gospodarstwie wieloosobowym,
b) 1960 zł w gospodarstwie jednoosobowym.
Współwłaściciel musi przedłożyć zgodę wszystkich pozostałych współwłaścicieli na realizację przedsięwzięcia.
W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej przez właściciela / współwłaściciela ubiegającego się o dofinansowanie, roczny przychód nie może przekroczyć trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę według stawki z grudnia roku poprzedzającego rok złożenia wniosku.
Od 15 maja nie będzie można jeszcze ubiegać się o dofinansowanie na podwyższonym poziomie. Wcześniej do Prawa ochrony środowiska musi zostać dodany art. 411 ust. 10g, który określi warunki wydawania zaświadczeń o dochodach na potrzeby Programu. Przyznam, że szukałam projektu ustawy, która by wprowadzała ten przepis. Wygląda jednak na to, że nie trafił on jeszcze do Sejmu. O tym, że rozpoczął się nabór wniosków o dofinansowanie z tego poziomu, ogłoszą WFOŚiGW na swoich stronach internetowych.
Formy dofinansowania
W ramach Programu można otrzymać dofinansowanie w następujących formach:
1. dotacja – warunkiem przyznania jest przedłożenie wraz z wnioskiem o dofinansowanie zaświadczenia o osiąganych dochodach (art. 411 ust. 10g ustawy – Prawo ochrony środowiska); wypłacana jest w całości lub w maksymalnie trzech częściach po przedstawieniu dokumentów wskazanych w umowie o dofinansowanie, potwierdzających zrealizowanie przedsięwzięcia w całości lub części, na rachunek bankowy wykonawcy/sprzedawcy lub na rachunek bankowy Beneficjenta w terminie 30 dni.
2. pożyczka dla gmin – z przeznaczeniem na pożyczki dla Beneficjentów udzielane na warunkach nie mniej korzystnych niż te, na jakich gmina uzyskała pożyczkę.
3. dotacja na częściową spłatę kapitału kredytu bankowego – wniosek o dofinansowanie składa się w banku wraz z wnioskiem o kredyt; wypłacana jest po przedstawieniu dokumentów wskazanych w umowie o dofinansowanie potwierdzających zrealizowanie całości przedsięwzięcia, bezpośrednio na rachunek kredytowy Beneficjenta prowadzony przez bank w terminie 30 dni.
Maksymalne kwoty dotacji
Dotacja może wynieść maksymalnie 37 000 zł na inwestycję wymiany kotła na paliwo stałe, jeśli obejmuje też zakup i montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej.
Kilka ogólnych zasad Programu „Czyste Powietrze” 2.0
1. Nie otrzymamy dofinansowania do inwestycji w budynkach wykorzystywanych sezonowo, np. domkach letniskowych ani w budynkach gospodarczych.
2. Nie są dofinansowywane przedsięwzięcia, dla których wnioskowana kwota jest niższa niż 3000 złotych. Warunek nie dotyczy inwestycji tylko w zakup i montaż źródła ciepła.
3. Nie wypłaca się dotacji, jeżeli Beneficjent zbył przed wypłatą dotacji budynek/lokal mieszkalny objęty dofinansowaniem.
4. Gdy w budynku/lokalu mieszkalnym, w którym realizowane jest przedsięwzięcie, prowadzona jest działalność gospodarcza rozumiana zgodnie z unijnym prawem konkurencji (zalicza się tutaj większy zakres działalności niż w polskiej ustawie – Prawo przedsiębiorców, działalność nie musi mieć na przykład charakteru zarobkowego ani być prowadzona w sposób ciągły czy zorganizowany), wysokość dotacji jest pomniejszana proporcjonalnie do powierzchni zajmowanej na prowadzenie działalności. W przypadku gdy działalność gospodarcza jest prowadzona na powierzchni całkowitej przekraczającej 30% budynku/lokalu mieszkalnego, nie otrzymamy dofinansowania. Chodzi o prowadzenie działalności w ogólności, a nie tylko przez osobę wnioskującą o dofinansowanie.
5. Jeśli w budynku mieszkalnym wydzielono lokale mieszkalne, dotacja przysługuje osobno na każdy lokal.
6. Program łączy się z programem „Mój Prąd” w taki sposób, że go uzupełnia. Oznacza to, że jeśli skorzystaliśmy z dotacji w ramach „Mój Prąd”, możemy ubiegać się dodatkowo o dofinansowanie z „Czystego Powietrza”, ale na inny zakres przedsięwzięcia. Jeżeli natomiast otrzymaliśmy już dofinansowanie z programu „Stop Smog”, nie możemy skorzystać z programu „Czyste Powietrze”.
7. Dopuszczalne jest ubieganie się o jeszcze inne środki publiczne obok tych z programu „Czyste Powietrze” na dofinansowanie tego samego przedsięwzięcia. Przy czym suma dofinansowań nie może przekroczyć 100% kosztów kwalifikowanych inwestycji.
8.Jeżeli przedsięwzięcie obejmuje montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej, warunkiem wypłaty dotacji na ten koszt jest przedstawienie zaświadczenia Operatora Sieci Dystrybucyjnej potwierdzającego montaż licznika wraz z numerem Punktu Poboru Energii.
9. Przeprowadzenie audytu energetycznego oraz wykonanie ekspertyz nie jest obowiązkowe do uzyskania dofinansowania.
10. W ramach Programu można dofinansować zakup i montaż jednego źródła ciepła do celów ogrzewania lub ogrzewania i cwu. Jeżeli budynek / lokal mieszkalny jest podłączony do sieci dystrybucji gazu (np. korzysta się z gazu do gotowania), to nie otrzyma się dofinansowania na zakup i montaż kotła na paliwo stałe.
11. Wymieniane źródło ciepła na paliwo stałe musi być trwale wyłączone z użytku (na dowód tego należy przedłożyć: imienny dokument zezłomowania albo kartę przekazania odpadu albo formularz przyjęcia odpadów metali).
12. Na jeden budynek/lokal mieszkalny może być udzielone jedno dofinansowanie. Z tym że, jeżeli zostało przyznane dofinansowanie w ramach Programu we wcześniejszej odsłonie, można złożyć kolejny wniosek w ramach nowej wersji Programu (od 15 maja 2020 r.) na inne koszty niż dofinansowane wcześniejszą dotacją.
Źródła:
– Program priorytetowy „Czyste Powietrze” w wersji 2.0
– Portal Beneficjenta Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
Autorka artykułu jest prawnikiem. Treści zamieszczane na blogu stanowią jej interpretację przepisów prawa, jednak nie mogą być traktowane jako porada prawna ani profesjonalne doradztwo.