Podejmując niektóre przedsięwzięcia, konieczne jest wzięcie pod uwagę możliwości i zakresu ich wpływu na stan wód zarówno powierzchniowych jak i podziemnych. Ustawa – Prawo wodne, która reguluje kwestie gospodarowania wodami określa działalności, do których podjęcia konieczne jest uzyskanie zgody wodnoprawnej. Przed rozpoczęciem każdej inwestycji warto zatem dowiedzieć się, czy wymaga ona dodatkowej zgody.
Kilka informacji ogólnych o zgodach wodnoprawnych
Zgoda wodnoprawna w zależności od sytuacji może przyjąć formę:
1) wydania pozwolenia wodnoprawnego,
2) przyjęcia zgłoszenia wodnoprawnego,
3) wydania oceny wodnoprawnej,
4) wydania decyzji zwalniających z niektórych zakazów związanych z wprowadzaniem ścieków do wód i ziemi albo zwalniającej z zakazu wykonywania robót lub czynności wpływających na szczelność lub stabilność wałów przeciwpowodziowych.
Zgód wodnoprawnych udzielają właściwe organy Wód Polskich: dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej Wód Polskich, dyrektor zarządu zlewni Wód Polskich albo kierownik nadzoru wodnego Wód Polskich zależnie od ich właściwości. W ustawie – Prawo wodne wymieniony jest szczegółowy katalog spraw, należący do kompetencji każdego z wymienionych organów.
Uzyskanie zgody wodnoprawnej wymaga złożenia wniosku w siedzibie nadzoru wodnego właściwego miejscowo ze względu na siedzibę działalności albo najbliższego dla zamierzonego przedsięwzięcia.
Za udzielenie zgody wodnoprawnej ponosi się opłatę, wpłacaną na rachunek bankowy Wód Polskich. Wysokość opłat ustala co roku minister właściwy do spraw gospodarki wodnej w drodze obwieszczenia. Na rok 2020 stawki wynoszą:
a) za przyjęcie zgłoszenia wodnoprawnego opłata wynosi 90,16 zł.
b) za wydanie pozwolenia wodnoprawnego opłata wynosi 224,88 zł.
c) jeżeli w jednej decyzji wydano co najmniej dwa pozwolenia wodnoprawne, które nie są tożsame rodzajowo, opłatę mnoży się przez liczbę pozwoleń, przy czym maksymalna wysokość opłaty nie może przekroczyć 4497,63 zł.
d) za wydanie oceny wodnoprawnej opłata wynosi 899,53 zł.
Kiedy wymagane jest pozwolenie wodnoprawne?
Ustawa – Prawo wodne przewiduje katalog przypadków, w których niezbędne jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego. Należą do nich:
1) usługi wodne;
2) szczególne korzystanie z wód;
3) długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej;
4) rekultywację wód powierzchniowych lub wód podziemnych;
5) wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów;
6) wykonanie urządzeń wodnych;
7) regulację wód, zabudowę potoków górskich oraz kształtowanie nowych koryt cieków naturalnych;
8) zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na warunki przepływu wód;
9) prowadzenie przez wody powierzchniowe płynące oraz przez wały przeciwpowodziowe obiektów mostowych, rurociągów, przewodów w rurociągach osłonowych lub przepustów;
10) prowadzenie przez śródlądowe drogi wodne oraz przez wały przeciwpowodziowe napowietrznych linii energetycznych i telekomunikacyjnych.
11) lokalizowanie na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią:
a) nowych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,
b) nowych obiektów budowlanych;
12) gromadzenie na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią ścieków, środków chemicznych, a także innych materiałów, które mogą zanieczyścić wody, oraz prowadzenie na tych obszarach przetwarzania odpadów, w szczególności ich składowania, jeżeli wydano decyzję zwalniającą od zakazu na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią:
a) gromadzenia ścieków, nawozów naturalnych, środków chemicznych, a także innych substancji lub materiałów, które mogą zanieczyścić wody, oraz prowadzenia przetwarzania odpadów, w szczególności ich składowania,
b) lokalizowania nowych cmentarzy.
Niektore z użytych w katalogu pojęc zostały zdefiniowa w ustawie. Usługi wodne polegają na zapewnieniu gospodarstwom domowym, podmiotom publicznym oraz podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą możliwości korzystania z wód w zakresie wykraczającym poza zakres powszechnego korzystania z wód, zwykłego korzystania z wód oraz szczególnego korzystania z wód. Obejmuje m.in.: pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych, odbiór i oczyszczanie ścieków, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi.
Z kolei szczególne korzystanie z wód to korzystanie z wód wykraczające poza powszechne korzystanie z wód (tj.: służące do zaspokajania potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego, bez stosowania specjalnych urządzeń technicznych, a także do wypoczynku, uprawiania turystyki, sportów wodnych oraz amatorskiego połowu ryb) oraz zwykłe korzystanie z wód (tj.: służące zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego lub własnego gospodarstwa rolnego, obejmujące pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m3 na dobę lub wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m3 na dobę).
Pozwolenie wodnoprawne wydaje się na czas nie dłuższy niż 30 lat, pozwolenie na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi wydaje się na okres nie dłuższy niż 10 lat, zaś pozwolenie na wprowadzanie do wód lub do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów, ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, wydaje się na okres nie dłuższy niż 4 lata, liczone od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.
Jakie inwestycje wymagają zgłoszenia wodnoprawnego?
Zgłoszenia wodnoprawnego wymaga:
1) wykonanie pomostu o szerokości do 3 m i długości całkowitej do 25 m, stanowiącej sumę długości jego poszczególnych elementów;
2) postój na wodach płynących statków przeznaczonych na cele mieszkaniowe lub usługowe;
3) prowadzenie przez wody inne niż śródlądowe drogi wodne napowietrznych linii energetycznych i telekomunikacyjnych;
4) wykonanie kąpieliska lub wyznaczenie miejsca okazjonalnie wykorzystywanego do kąpieli, w tym na obszarze morza terytorialnego;
5) trwałe odwadnianie wykopów budowlanych;
6) prowadzenie robót w wodach oraz innych robót, które mogą być przyczyną zmiany stanu wód podziemnych;
7) wykonanie urządzeń odwadniających obiekty budowlane, o zasięgu oddziaływania niewykraczającym poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem;
8) odprowadzanie wód z wykopów budowlanych lub z próbnych pompowań otworów hydrogeologicznych;
9) wykonanie stawów, które nie są napełniane w ramach usług wodnych, ale wyłącznie wodami opadowymi lub roztopowymi lub wodami gruntowymi o powierzchni nieprzekraczającej 1000 m2 i głębokości nieprzekraczającej 3 m od naturalnej powierzchni terenu o zasięgu oddziaływania niewykraczającym poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem;
10) przebudowa rowu polegająca na wykonaniu przepustu lub innego przekroju zamkniętego na długości nie większej niż 10 m;
11) przebudowa lub odbudowa urządzeń odwadniających zlokalizowanych w pasie drogowym dróg publicznych, obszarze kolejowym, na lotniskach lub lądowiskach;
12) wydobywanie kamienia, żwiru, piasku, innych materiałów z wód w związku z utrzymywaniem wód, śródlądowych dróg wodnych oraz remontem urządzeń wodnych, wykonywane w ramach obowiązków właściciela wód.
Zwolnienia z obowiązku uzyzkania pozwolenia wodnoprawnego oraz dokonania zgłoszenia wodnoprawnego
Ustawa – Prawo wodne przewiduje szereg przypadków, w których korzystający z wód jest zwolniony z konieczności występowania z wnioskiem o pozwolenie wodnoprawne oraz dokonywania zgłoszenia wodnoprawnego. Te przypadki, to:
1) uprawianie żeglugi na śródlądowych drogach wodnych;
2) holowanie oraz spław drewna;
3) wycinanie roślin z wód lub brzegu w związku z utrzymywaniem wód, śródlądowych dróg wodnych oraz remontem urządzeń wodnych;
4) wykonanie pilnych prac zabezpieczających w okresie powodzi;
5) wykonanie urządzeń wodnych do poboru wód podziemnych na potrzeby zwykłego korzystania z wód z ujęć o głębokości do 30 m;
6) rybackie korzystanie ze śródlądowych wód powierzchniowych;
7) pobór wód powierzchniowych lub wód podziemnych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m3 na dobę oraz wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m3 na dobę, na potrzeby zwykłego korzystania z wód;
8) pobór i odprowadzanie wód w związku z wykonywaniem odwiertów lub otworów strzałowych przy użyciu płuczki wodnej na cele badań sejsmicznych;
9) odbudowa, rozbudowa, przebudowa lub rozbiórka urządzeń pomiarowych służb państwowych;
10) wyznaczanie szlaku turystycznego pieszego lub rowerowego oraz budowa, przebudowa lub remont drogi rowerowej, z wyjątkiem prowadzenia dróg rowerowych przez wody powierzchniowe;
11) zatrzymywanie wody w rowach, jeżeli zasięg oddziaływania nie wykracza poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem;
12) hamowanie odpływu wody z obiektów drenarskich, jeżeli zasięg oddziaływania nie wykracza poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem;
13) przechwytywanie wód opadowych lub roztopowych za pomocą urządzeń melioracji wodnych, jeżeli zasięg oddziaływania nie wykracza poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem;
14) lokalizowanie, na okres do 180 dni, tymczasowych obiektów budowlanych na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią.
Inwestycje lub działania wymagające oceny wodnoprawnej
Uzyskanie oceny wodnoprawnej jest wymagane dla inwestycji lub działań mogących wpłynąć na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych okreslonych w ustawie, w zakresie:
1) korzystania z usług wodnych;
2) długotrwałego obniżenia poziomu zwierciadła wody podziemnej;
3) piętrzenia wody podziemnej;
4) rekultywacji wód powierzchniowych lub wód podziemnych;
5) wprowadzania do śródlądowych wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów;
6) wykonania urządzeń wodnych;
7) regulacji wód, zabudowy potoków górskich oraz kształtowania nowych koryt cieków naturalnych;
8) zmiany ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód mającej wpływ na warunki przepływu wód;
9) robót i obiektów budowlanych mających wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji terenowej;
10) utrzymywanie publicznych śródlądowych wód powierzchniowych oraz morskich wód wewnętrznych poprzez:
a) wykaszanie roślin z dna oraz brzegów śródlądowych wód powierzchniowych;
b) usuwanie roślin pływających i korzeniących się w dnie śródlądowych wód powierzchniowych;
c) usuwanie drzew i krzewów porastających dno oraz brzegi śródlądowych wód powierzchniowych;
d) usuwanie ze śródlądowych wód powierzchniowych przeszkód naturalnych oraz wynikających z działalności człowieka;
e) zasypywanie wyrw w brzegach i dnie śródlądowych wód powierzchniowych oraz ich zabudowę biologiczną;
f) udrażnianie śródlądowych wód powierzchniowych przez usuwanie zatorów utrudniających swobodny przepływ wód oraz usuwanie namułów i rumoszu;
g) remont lub konserwację stanowiących własność właściciela wód: ubezpieczeń w obrębie urządzeń wodnych oraz budowli regulacyjnych;
h) rozbiórkę lub modyfikację tam bobrowych oraz zasypywanie nor bobrów lub nor innych zwierząt w brzegach śródlądowych wód powierzchniowych.
Rodzaje wskazanych powyżej inwestycji i działań określa w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw gospodarki wodnej, kierując się wpływem tych inwestycji i działań na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych. Aktualnie obowiązującym w tym zakresie aktem wykonawczym jest Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 27 sierpnia 2019 r. w sprawie rodzajów inwestycji i działań, które wymagają uzyskania oceny wodnoprawnej.
Źródła:
– Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne.
– Obwieszczenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 16 października 2019 r. w sprawie wysokości stawek opłat za udzielenie zgód wodnoprawnych obowiązujących od dnia 1 stycznia 2020 r.
– Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 27 sierpnia 2019 r. w sprawie rodzajów inwestycji i działań, które wymagają uzyskania oceny wodnoprawnej.